Araç Pert Farkı Tazminatı Nedir? Hesaplanması ve Şartları

Araç Pert Farkı Tazminatı Nedir?

Araç pert farkı tazminatı, trafik kazası sonucu onarımı ekonomik olmayan veya teknik olarak mümkün olmayan (pert total) aracın, kaza tarihindeki piyasa rayiç değeri ile hurda/enkaz (sovtaj) değeri arasındaki farktan, sigorta şirketince yapılan ödemelerin düşülmesiyle bulunan bakiye zararı ifade eder.

Aracın Pert Kabul Edilmesi Şartı

Bir aracın pert sayılması için onarım masraflarının aracın değerini aşması veya onarımın ekonomik olmaması esastır. Adana Bölge Adliye Mahkemesi'nin bir kararında bu durum, Yargıtay uygulamalarına atıfla şöyle ifade edilmiştir:

"... araç tamir bedeli araç bedelinin yarısını aştığında aracın pert sayılması ve buna göre karar verilmesi gerekir." (Adana Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi, E. 2022/2446 K. 2024/2570 T. 30.10.2024).

Benzer şekilde, Kasko Sigortası Genel Şartları'na atıf yapan Yargıtay kararı da şu şekildedir:

"Onarım masraflarının zarar gören aracın rizikonun gerçekleştiği tarihteki değerini aşması ve aynı zamanda eksper raporu ile aracın onarım kabul etmez bir hale geldiğinin tespit edilmesi durumunda, araç tam hasara uğramış sayılır." (Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, E. 2022/4647 K. 2023/10507 T. 10.10.2023)

Araç Pert Farkı Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Yargı kararlarında kabul gören temel formül şu şekildedir:

(Aracın Kaza Tarihindeki Piyasa Rayiç Değeri - Aracın Sovtaj Değeri) - Sigorta Tarafından Yapılan Ödeme = Pert Farkı Tazminatı.

Örneğin aracın kaza tarihindeki rayiç değeri 100.000 TL'dir. Hurda bedeli ise 25.000 TL'dir. Sigorta şirketince ise 50.000 TL ödenmiştir. Bu halde; (100.000 TL - 25.000 TL) - 50.000 TL = 25.000 TL araç pert farkı tazminatıdır.

"Sigortalı araç pert total kabul edildiğinden, davacı sigortalının, davalı sigorta şirketinden talep edebileceği miktar aracın rayiç değeri ile sovtaj değeri arasındaki fark miktarı olan hasar bedelidir." (Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesi, E. 2020/1032 K. 2022/943 T. 30.06.2022)

Bu hesaplama, sigorta şirketinin yaptığı ödemenin yetersiz kalması durumunda talep edilecek "bakiye pert bedeli" veya "pert farkı" alacağını oluşturur.

 Araç Pert Farkı Tazminatı ile Değer Kaybı Tazminatı Birlikte Talep Edilebilir Mi?

Pert olan bir araç için ayrıca değer kaybı tazminatı talep edilemez. Yargı kararlarında araç değer kaybı tazminatının, araç pert farkı tazminatının içerisinde bulunduğu ve ayrıca talep edilemeyeceği kabul edilmektedir.

Araç Pert Farkı Tazminatı ile Araç Mahrumiyet Tazminatı Birlikte Talep Edilebilir Mi?

Pert işlemi ve yeni bir araç temini için geçen sürede araç sahibinin uğradığı zarar, "araç mahrumiyeti tazminatı/ bedeli" adı altında talep edilebilir. Yargıtay, pert durumunda değer kaybı talep edilemeyeceğini belirtirken, "... yeni bir araç alması için geçecek süre yönünden araç mahrumiyeti zararına hükmedilebilir." diyerek bu hakkı tanımıştır (Yargıtay 17. Hukuk Dairesi, E. 2011/2841 K. 2011/12794 T. 22.12.2011)

Araç Pert Farkı Tazminatı Nasıl Talep Edilir?

A. Dava Öncesi Aşama

Süreç, zararın sigorta şirketine bildirilmesiyle başlar. Karayolları Trafik Kanunu uyarınca, dava açmadan önce sigortacıya yazılı başvuru bir dava şartıdır . Sigorta şirketi, hasar tespiti için bir eksper atar ve bir tazminat teklifinde bulunur. Araç sahibinin bu aşamada dikkat etmesi gereken en önemli hususlardan biri, sigorta şirketiyle imzalayacağı mutabakatname veya ibranamedir. İmzalanan belgelere "Fazlaya ilişkin haklarım saklı kalmak kaydıyla' şerhi" konulması, ileride ek tazminat talep etme hakkını korumak için kritik öneme sahiptir. Anlaşma sağlanamaması halinde ise dava açmadan önce arabulucuya başvurulması zorunludur.

B. Dava Aşaması

Arabuluculuk sürecinin de olumsuz sonuçlanması halinde, yetkili ve görevli mahkemede dava açılır. Dava sürecinde mahkeme, aracın kaza tarihindeki hasarsız piyasa rayiç değerini ve sovtaj değerini tespit etmek üzere uzman bilirkişiden rapor alır. Bilirkişi raporu, yargılamanın temelini oluşturur ve mahkeme genellikle bu rapordaki teknik tespitlere dayanarak karar verir.

Sonuç

Yargı kararları ışığında araç pert farkı tazminatı; onarımı ekonomik veya mümkün olmayan bir aracın, kaza anındaki piyasa değeri ile sovtaj değeri arasındaki fark olarak tanımlanmaktadır. Bu tazminatın temel özelliği, pert olan araç için ayrıca değer kaybı talep edilememesi, ancak araç mahrumiyeti gibi ek zararların istenebilmesidir. Talep süreci, sigorta şirketine başvuru, arabuluculuk ve son çare olarak dava açılmasını içeren aşamalı bir yapıya sahiptir. Dava sürecinde, aracın değerinin doğru tespitini sağlayan bilirkişi raporları ve hak kaybını önlemek adına ibraname gibi belgelere konulacak ihtirazi kayıtlar büyük önem taşımaktadır.

Av. Enes ÇETİNKAYA